-
- Azərbaycan
- Ali Məhkəmə
- Hüquqi aktlar
-
Məhkəmə sənədləri
- Ali Məhkəmə Plenumunun qərarları
- Ali Məhkəmənin qərarları
- Kollegiyaların məhkəmə təcrübəsinin vahidliyini təmin edən qərardadları
- Monitorinqin nəticələri
- Ali Məhkəmənin icmalları
- Avropa Məhkəməsinin qərarları
- İnsan Hüquqları üzrə Avropa Konvensiyasının 3-cü və 5-ci maddələrinin tətbiqinin aktual məsələlərinə dair seminarın materialları
- Ali Məhkəmənin bülletenləri
- Vətəndaşlar üçün
- Xəbərlər
FOTO ARXİV
.JPG)
.JPG)
ƏLAQƏ MƏLUMATLARI
- (+99412) 489-07-07
- Bakı şəhəri, Yusif Səfərov küçəsi 14, 1193-cü məhəllə
- contact@supremecourt.gov.az
-
11 noyabr 2010-cu ildə Ramiz Rzayevin sədrliyi ilə Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin növbədənkənar Plenumu keçirilmişdir.
Ali Məhkəmənin sədri Plenum iclasını giriş sözü ilə açaraq bildirmişdir ki, ölkəmizdə həyata keçirilən köklü islahatlar və cəmiyyətimizin dinamik inkişafı nəticəsində təbii ki, məhkəmələrin də iş həcmi artmış, məhkəmə fəaliyyətinin daha da təkmilləşdirilməsi zərurəti yaranmışdır. Bununla əlaqədar Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin ədalət mühakiməsinin səmərəliliyinin artırılması istiqamətində tapşırıqlarının icrası ilə bağlı ardıcıl tədbirlər həyata keçirilməkdədir.
Yeni qanunvericiliyə uyğun olaraq hakimlərin seçilməsinin yeni qaydası müəyyən edilmiş və müstəqil qurum olan Hakimlərin Seçki Komitəsi yaradılmışdır.
Vətəndaşların məhkəmələrə müraciət etmək imkanlarının asanlaşdırılması, habelə regionlarda hüquq institutlarının inkişafı məqsədi ilə yeni məhkəmələr, o cümlədən Bakı şəhərində yerləşən respublika apellyasiya və iqtisad məhkəmələri ləğv edilərək ölkənin bütün bölgələrini əhatə edən beş yeni regional Apellyasiya Məhkəməsi, əlavə olaraq üç yerli İqtisad Məhkəməsi təşkil edilmiş və 2007-ci ildən fəaliyyətə başlamışdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti möhtərəm cənab İlham Əliyev tərəfindən qanunvericilik təşəbbüsü ilə məhkəmə hakimiyyətinin fəaliyyətini tənzimləyən qanunvericiliyə 22 iyun 2010-cu il tarixdə edilmiş mütərəqqi dəyişikliklər məhkəmə sisteminin daha da təkmilləşdirilməsini şərtləndirmişdir.
Əhalinin məhkəmələrə müraciət imkanlarının asanlaşdırılması məqsədi ilə yeni məhkəmələr-Ağır Cinayətlərə Dair İşlər Üzrə Məhkəmənin əsasında ölkənin dörd bölgəsində regional ağır cinayətlər məhkəmələri, dövlət orqanları tərəfindən insan hüquqlarına ciddi əməl olunmasının təmin edilməsi məqsədi ilə yeddi bölgədə inzibati-iqtisadi məhkəmələr yaradılmış, hərbi məhkəmə sistemi təkmilləşdirilmişdir.
Məhkəmələrdə baxılan işlərin sayı 2000-ci illə müqayisədə dəfələrlə artmışdır. Bununla əlaqədar hakim ştatlarının sayı son illər ərzində 50 faiz, o cümlədən cari ilin avqust ayında 25 faiz artırılaraq 600-ə çatdırılmış, hər bir hakim üçün əlavə köməkçi ştatları ayrılmış, məhkəmə hakimiyyətinin özünüidarə funksiyaları genişləndirilərək bu ştatların məhkəmələr arasında bölgüsü Məhkəmə-Hüquq Şurasına həvalə edilmişdir.
Plenumda qeyd edilmişdir ki, son illər ərzində hakim ştatlarının artırılması nəticəsində Ali Məhkəmə hakimlərinin ştat sayı 27-dən 41-ə, Apellyasiya instansiyası məhkəmələri hakimlərinin ştat sayı isə iki dəfədən çox artırılaraq 63-dən 135-ə çatdırılmışdır. Bakı şəhərinin rayon məhkəmələrində 2007-ci ildə faktiki olaraq 45 hakim fəaliyyət göstərmişdirsə, bu gün bu rəqəm 97 təşkil edir. Respublikanın digər rayon, şəhər məhkəmələri hakimlərinin sayı da xeyli artırılmışdır.
Bu isə öz növbəsində hakimlərin iş yükünü azaldır, nəticə etibarı ilə işlərə daha keyfiyyətli baxılır, yol verilən süründürməçilik və digər pozuntular aradan qaldırılır.
Hakimlərin maddi təminatının yaxşılaşdırılması da diqqət mərkəzində saxlanılmış, o cümlədən ötən ay qanunvericiliyə edilmiş dəyişikliklərə uyğun olaraq onlara əlavə təminatlar nəzərdə tutulmuşdur.
Məhkəmə fəaliyyətinin müstəqilliyinin təmin edilməsində, hakimlərin seçilməsi və təyinatı prosesi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu mənada Azərbaycanda hakimliyə namizədlərin ən mütərəqqi və şəffaf üsullarla seçilməsi qaydası təsbit olunmuşdur.
Son illər ərzində çoxsaylı imtahan və müsahibələrdən, habelə namizədlərin hakim vəzifələrinə hazırlanmaları üçün uzunmüddətli kurs və təcrübədən ibarət olan hakimlərin seçim prosedurları nəticəsində 2200 namizəd sırasından 235 nəfər seçilərək hakim vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Hazırda Apellyasiya Məhkəmələri hakimlərinin 30 faizə qədərinin, birinci instansiya məhkəmələri hakimlərinin 60 faizdən çoxunu məhz bu hakimlər təşkil edir.
Plenumda respublikanın birinci instansiya məhkəmələrinə yeni təyin olunmuş hakimlər Məhkəmələr və Hakimlər haqqında Qanunun tələbinə əsasən ədalət mühakiməsini Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və qanunlarına tam uyğun olaraq, qərəzsiz, ədalətlə həyata keçirəcəklərinə, hakimin müstəqilliyini və ləyaqətini qoruyub saxlayacaqlarına, yüksək hakim adına hörmət ruhunda davranmalarına and içmişlər.
Çıxış edənlər yeni təyin olunmuş hakimlərə ədalət mühakiməsini həyata keçirərkən daim qanunun aliliyini təmin etmələrini tövsiyyə etmiş, onlara gələcək fəaliyyətlərində uğurlar arzulamışlar.
Plenum konkret cinayət və mülki işlərə də baxmışdır.
Plenum müzakirə olunan məsələlər və baxılmış işlər barədə müvafiq qərarlar qəbul etmişdir.
Plenumun işində Məhkəmə-Hüquq Şurasının sədri, Ədliyyə naziri Fikrət Məmmədov, Baş prokuror Zakir Qaralov iştirak etmişlər.
Hörmətli həmkarlar!
Hörmətli qonaqlar!
Ölkəmizdə həyata keçirilən köklü islahatlar və cəmiyyətimizin dinamik inkişafı nəticəsində təbii ki, məhkəmələrində iş həcmi artmış, məhkəmə fəaliyyətinin daha da təkmilləşdirilməsi zərurəti yaranmışdır. Bununla əlaqədar Azərbaycan Respublikasının Prezidenti möhtərəm cənab İlham Əliyevin ədalət mühakiməsinin səmərəliliyinin artırılması istiqamətində tapşırıqlarının icrası ilə bağlı ardıcıl tədbirlər həyata keçirilməkdədir.
Bildiyiniz kimi, yeni qanunvericiliyə uyğun olaraq hakimlərin seçilməsinin yeni qaydası müəyyən edilmiş və müstəqil qurum olan Hakimlərin Seçki Komitəsi yaradılmışdır.
Vətəndaşların məhkəmələrə müraciət etmək imkanlarının asanlaşdırılması, habelə regionlarda hüquq institutlarının inkişafı məqsədi ilə yeni məhkəmələr, o cümlədən Bakı şəhərində yerləşən respublika apellyasiya və iqtisad məhkəmələri ləğv edilərək ölkənin bütün bölgələrini əhatə edən beş yeni regional Apellyasiya Məhkəməsi, əlavə olaraq üç yerli İqtisad Məhkəməsi təşkil edilmiş və 2007-ci ildən fəaliyyətə başlamışdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti möhtərəm cənab İlham Əliyev tərəfindən qanunvericilik təşəbbüsü ilə məhkəmə hakimiyyətinin fəaliyyətini tənzimləyən qanunvericiliyə 22 iyun 2010-cu il tarixdə edilmiş mütərəqqi dəyişikliklər məhkəmə sisteminin daha da təkmilləşdirilməsini şərtləndirmişdir.
Əhalinin məhkəmələrə müraciət imkanlarının asanlaşdırılması məqsədi ilə yeni məhkəmələr-Ağır Cinayətlərə Dair İşlər Üzrə Məhkəmənin əsasında ölkənin dörd bölgəsində regional ağır cinayətlər məhkəmələri, dövlət orqanları tərəfindən insan hüquqlarına ciddi əməl olunmasının təmin edilməsi məqsədi ilə yeddi bölgədə inzibati-iqtisadi məhkəmələr yaradılmış, hərbi məhkəmə sistemi təkmilləşdirilmiş, habelə məhkəmə hakimiyyətinin özünüidarə funksiyaları genişləndirilərək 600 ştat vahidinə qaldırılmış və ümumi ştat sayının məhkəmələr arasında bölgüsü Məhkəmə-Hüquq Şurasına həvalə edilmişdir.
Məlumdur ki, məhkəmələrdə baxılan işlərin sayı 2000-ci illə müqayisədə dəfələrlə artmışdır. Bununla əlaqədar hakim ştatlarının sayı çox illər ərzində 50 faiz, o cümlədən cari ilin avqust ayında 25 faiz artırılmış, hər bir hakim üçün əlavə köməkçi ştatları ayrılmışdır.
Son illər hakim ştatlarının artırılması nəticəsində Ali Məhkəmə hakimlərinin ştat sayı 27-dən 41-ə, Apellyasiya instansiyası məhkəmələri hakimlərinin ştat sayı isə iki dəfədən çox artırılaraq 63-dən 135-ə çatdırılmışdır. Bakı şəhərinin rayon məhkəmələrində 2007-ci ildə faktiki olaraq 45 hakim fəaliyyət göstərmişdirsə, bu gün bu rəqəm 97 təşkil edir. Respublikanın digər rayon, şəhər məhkəmələri hakimlərinin sayı da xeyli artırılmışdır.
Bu isə öz növbəsində hakimlərin iş yükünü azaldır, nəticə etibarı ilə işlərə daha keyfiyyətli baxılır, yol verilən süründürməçilik və digər pozuntular aradan qaldırılır.
Qeyd etməliyəm ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti möhtərəm cənab İlham Əliyev “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavə və dəyişiklik edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il 8 oktyabr tarixli Qanunun tətbiq edilməsi haqqında 2010-cu il 19 oktyabr tarixində Sərəncam imzalamışdır. Həmin Qanunun 106-cı maddəsinə əsasən Ali Məhkəmənin hakimlərinə vəzifə maaşının 25 faizi miqdarında, Apellyasiya instansiyası Məhkəmələrinin hakimlərinə vəzifə maaşının 20 faizi miqdarında, birinci instansiya məhkəmələrinin hakimlərinə vəzifə maaşının 15 faizi miqdarında vergilərdən azad olunan aylıq pul təminatı verilir.
İlk dəfə hakim vəzifəsinə təyin olunan şəxslərə hakimlik fəaliyyətinin birinci ilində bir dəfə aylıq vəzifə maaşının iki misli, sonrakı dörd il ərzində ildə bir dəfə bir aylıq vəzifə maaşı məbləğində birdəfəlik yardım ödənilir. Həmçinin hakimlərə iki aylıq əmək haqqı məbləğində müavinət verilir.
Bu Qanun 2010-cu il oktyabrın 1-dən qüvvəyə minmişdir.
Məhkəmə fəaliyyətinin müstəqilliyinin təmin edilməsində, hakimlərin seçilməsi və təyinatı prosesi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu mənada Azərbaycanda hakimliyə namizədlərin ən mütərəqqi və şəffaf üsullarla seçilməsi qaydası təsbit olunmuşdur.
Son illər ərzində çoxsaylı imtahan və müsahibələrdən, habelə namizədlərin hakim vəzifələrinə hazırlanmaları üçün uzunmüddətli kurs və təcrübədən ibarət olan hakimlərin seçim prosedurları nəticəsində 2200 namizəd sırasından 235 nəfər seçilərək hakim vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Qeyd edim ki, hazırda Apellyasiya Məhkəmələri hakimlərinin 30 faizə qədərinin, birinci instansiya məhkəmələri hakimlərinin 60 faizdən çoxunu məhz bu hakimlər təşkil edir.
Bu gün respublikanın birinci instansiya məhkəmələrinə yeni təyin olunmuş 78 hakim and içəçək və şərəfli vəzifələrinin icrasına başlayacaqdır.
Məhkəmələr və hakimlər haqqında Azərbaycan Respublikası Qanunun 95-ci maddəsinə müvafiq olaraq Sizin hakimlik səlahiyyətiniz and içdiyiniz vaxtdan başladı.
Bu münasibətlə, mən sizin hər birinizi təbrik edirəm və bu şərəfli vəzifənizi ləyaqətlə icra edəcəyinizə ümüdvar olduğumu bildirmək istəyirəm.
Güman edirəm ki, bu dövr ərzində Sizlərdən hər biriniz özünüzə belə bir sual vermisiniz: “Hakim kimi mənim vəzifə borcum nədən ibarət olacaq?"
Bu suala mübahisəni həll etmək üçün qanun normasını müəyyən etmək, mübahisələri düzgün və obyektiv araşdırmaq, qanunların ümümilikdə qəbul olunmuş şərhinə və onların tətbiqi təcrübəsinə riayət etmək kimi ən müxtəlif cavablar eşitmək olar.
Zənnimcə, müasir hakim elə formalaşmış şəxsiyyət olmalıdır ki, tətbiq etdiyi qanun normasının demokratik dəyərlərini və üstünlüklərini qiymətləndirmək, eləcə də qanun norması ilə zamanın tələbi arasında körpü yaratmaq qabiliyyətinə malik olsun. Məhz qanunlara və onların tətbiqinə canlı vücud kimi bu tərzdə yanaşma, cəmiyyətin tərəqqisinə təkan verməklə, qanunların aliliyini daha mükəmməl şəkildə təsdiq etmiş olar.
Demokratik cəmiyyətdə məhkəmənin üzərinə düşən vəzifə əsasən qanunların tətbiqi və şərhindən ibarətdir ki, bunun əsasında da sözün geniş mənasında cəmiyyətdə haqq-ədalətin hansı səviyyədə olması müəyyənləşdirilir.
Əlbəttdə, bu tələblərin həyata keçirilməsi hakimlərin müstəqilliyindən çox asılıdır.
Məhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyindən bəhs edən vacib konstitusiya prinsiplərindən danışarkən obyektiv olaraq heç bir orqandan, vəzifəli şəxsdən, ətraf təsirdən, ictimai fikirdən, asılılığın olmaması və dəyişməzlik, toxunulmazlıq kimi aspektlər başa düşülməlidir.
Hakimlərin müstəqilliyi onların daxilən və ruhən azad və müstəqil olmalarından asılıdır.
Müstəqil məhkəmə hakimiyyəti hüquqi dövlətin əsasıdır.
Hüquqi dövlət olmadan müstəqil məhkəmə ola bilməz, müstəqil məhkəməsiz də hüquqi dövlət .
Lakin bu prinsiplər, ədalət mühakiməsinin başlıca məqsədi olan obyektivlik və ədalətlilik prinsipləri ilə birgə təmin olunmursa, məhkəmə hakimiyyətinin səmərəli fəaliyyətindən söhbət gedə bilməz.
Hakimlərin obyektivliyi, qərəzsizliyi və ədalətliliyi məhkəmə hakimiyyətinin daşıyıcılarına qarşı əsas tələbdir.
Məhkəmə araşdırmasının hər bir iştirakçısı hakimlərin daxili obyektivliyini hiss etməlidir.
Yeni hakimlərin beynəlxalq hüquq normalarını, insan hüquqları sahəsində beynəlxalq standartları, Strasburq məhkəməsinin tətbiqi təcrübəsini mənimsəmələri çox önəmlidir.
Ədalət mühakiməsi –xidmətçilik deyil, hakimiyyətdir və dövlətin adından hüququ tətbiq edir.
Hakim prosessual qaydaları gözləməklə məhkəmə qərarlarını əsaslı, anlamlı, başa düşülən üslubda yazmalı, insanlar tərəfindən başa düşülməyən qəliz ifadələr işlətməməlidir.
O, səbrli olmalı, emossional hisslərə qapılmamalıdır.
Hakimin məhkəmə fəaliyyəti şəffaf olmalıdır.
Hakim yüksək mədəniyyətə, geniş dünyagörüşünə, müasir intellektə malik olmalı, istər məhkəmədə, istərsə də cəmiyyətdə nümunəvi davranışı ilə seçilməlidir.
Sizləri şərəfli və mürəkkəb bir yol gözləyir.
Fəaliyyət müddətinizi uğurla başa vurmaq üçün. Siz, hakim kimi istənilən vəziyyətdə öz şərəf və ləyaqətinizi qoruyub saxlamalı, məhkəmə hakimiyyətinin statusuna və hakimin nüfuzuna zərər vuran, ədalət mühakiməsini həyata keçirərkən onun obyektivliyini və müstəqilliyini şübhə altına alan hər hansı hərəkətdən çəkinməlisiniz.
Bu işdə Sizlərə uğurlar arzulayıram.